Thạch Sanh là truyện cổ tích rất được yêu thích trong chương trình Ngữ văn. Để bài học được diễn ra tốt hơn và kiến thức bạn tiếp thu hiệu quả hơn hãy soạn bài trước khi học nhé! Bài viết sau sẽ hướng dẫn bạn soạn bài Thạch Sanh đầy đủ và chi tiết nhất. Hãy cùng theo dõi bài viết sau đây!
Đôi nét về tác phẩm
Tóm tắt
Ngày xưa ở quận Cao Bình có hai vợ chồng có tuổi mà chưa có con. Thấy họ tốt bụng Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con. Cậu bé sinh ra đã mồ côi cha, về sau người mẹ cũng qua đời. Từ đó, cậu sống lủi thủi trong gốc đa, cả gia tài chỉ có lưỡi búa cha để lại, người ta gọi cậu là Thạch Sanh. Thấy Thạch Sanh có sức khỏe, Lí Thông mới lân la gợi chuyện để hai người kết nghĩa anh em. Thạch Sanh về ở cùng mẹ con Lí Thông. Bấy giờ, trong vùng có một con chằn tinh hung dữ, nó bắt dân làng mỗi năm phải nộp cho nó một mạng người. Năm đó, đến lượt nhà Lý Thông, hắn bèn nghĩ kế lừa Thạch Sanh đi nộp mạng thay mình. Thạch Sanh giết chết chằn tinh nhưng khi trở về lại bị Lý Thông lừa gạt phải trốn đi. Lý Thông đem đầu chằn tinh dâng lên vua để nhận thưởng.
Trong ngày kén rể, công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Thạch Sanh liền dùng cung tên bắn đại bàng và lần theo vết máu tìm ra chỗ ở của nó. Lý Thông được vua cử đi tìm công chúa, một lần vô tình gặp Thạch Sanh và biết được hang của đại bàng. Cả hai cùng đi cứu công chúa. Đến hang, Thạch Sanh xuống hang giết đại bàng cứu được công chúa nhưng lại bị Lý Thông hãm hại lấp kín cửa hàng không cho chàng lên. Ở đây, Thạch Sanh đã cứu con vua Thủy Tề, được đối đãi rất hậu và đưa về quê nhà. Khi trở về, chàng bị hồn của chằn tinh và đại bàng mưu hại nên bị bắt giam. Trong ngục, chàng lấy cây đàn được vua Thủy Tề tặng ra đánh để bày tỏ nỗi oan khuất. Vua lấy làm lạ cho Thạch Sanh đến gặp, chàng kể hết mọi oan khuất. Lí Thông bị trừng trị còn Thạch Sanh được gả công chúa cho.
Thấy lễ cưới tưng bừng, hoàng tử các nước chư hầu trước kia bị công chúa từ hôn đem quân sang đánh. Thạch Sanh đem đàn ra gảy, tiếng đàn của chàng vừa cất lên đã khiến quân sĩ mười tám nước bủn rủn chân tay xin hàng. Thách Sanh sai nấu cơm thiết đãi, quân sĩ ăn mãi không hết niêu cơm bé xíu liền cảm ơn rồi kéo nhau về nước. Về sau, vua không có con trai nên đã nhường ngôi cho Thạch Sanh.
Soạn bài Thạch Sanh
Bố cục
– Đoạn 1 (Từ đầu … mọi phép thần thông): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.
– Đoạn 2 (tiếp … bị bắt hạ gục): những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
– Đoạn 3 (phần còn lại): phơi bày tội Lý Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và lui yên quân lính chư hầu.
Hướng dẫn soạn bài
- Giới thiệu sự ra đời của Thạch Sanh.
– Xuất thân khác người: Là thái tử của Ngọc Hoàng, xuống trần đầu thai làm người.
– Sự ra đời kì lạ:
Người vợ mang thai nhiều năm mà không thấy sinh nở.
Người chồng lâm bệnh chết, mãi về sau người vợ mới sinh được một cậu con trai.
Vừa khôn lớn thì mẹ mất, sống một mình nghèo khổ ở gốc đa.
– Khi trưởng thành, Ngọc Hoàng sai thiên thần xuống dạy đủ phép thần thông, các loại võ nghệ.
=> Thạch Sanh có xuất thân vừa phi thường vừa bình thường. Bình thường vì chàng là con của một vợ chồng nông dân nghèo khổ tốt bụng, lại sớm mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống một mình khổ cực. Phi thường vì chàng lại chính là thái tử của Ngọc Hoàng đầu thai xuống làm người thường, được thần dạy nhiều phép thần thông và các loại võ nghệ.
- Thạch Sanh chiến thắng chằn tinh nhưng bị Lý Thông cướp công
* Sự gặp gỡ và quen biết Lý Thông: Một hôm, Lý Thông đi qua thấy Thạch Sanh gánh về một bó củi lớn, nghĩ bụng: “Người này khỏe như voi. Nó về ở cùng thì lợi biết bao nhiêu”. Lý Thông liền lân la lại gần làm quen rồi gạ Thạch Sanh kết nghĩa huynh đệ.
=> Lí Thông là một con người mưu mô, tiếp cần Thạch Sanh nhằm có lợi cho bản thân.
* Thạch Sanh giết chết đại bàng:
– Hoàn cảnh: Trong vùng có một con chằn tinh tác yêu tác quái. Nó bắt dân làng mỗi năm phải nộp cho nó một mạng người. Năm ấy đến lượt nhà Lý Thông, hắn liền nghĩ kế khiến Thạch Sanh đi nộp mạng thay mình (lừa đi trông miếu thay). Thạch Sanh tốt bụng giúp đỡ Lý Thông mà không hay biết mình bị lừa gạt.
=> Qua đó, có thể thấy, Thạch Sanh là một người thật thà và tốt bụng.
– Diễn biến: Thạch Sanh đang lim dim mắt thì chằn tinh hiện ra định vồ lấy chàng. Thạch Sanh dùng nhiều loại võ thuật đánh con quái vật. Không lâu sau thì lưỡi búa của chàng đã xé xác nó làm đôi.
– Kết quả: Thạch Sanh chặt đầu con quái vật đem về. Khi trở về, mẹ con Lí Thông rất sợ hãi nhưng sau đó đã nghĩ ra kế lừa Thạch Sanh phải trốn đi: Đó là con vật nuôi của vua, giết nó là mang tội. Lý Thông nhân cơ hội đó đêm đầu con chằn tinh vào dâng vua và được thường.
=> Lí Thông là một con người vong ơn bội nghĩa, hãm hại cả người đã cứu mạng mình.
- Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng cứu công chúa, cứu con vua Thủy Tề. Lí Thông bị trừng phạt.
* Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng cứu công chúa
– Hoàn cảnh: Nhà vua có công chúa đến tuổi lấy chồng nên phải mở hội kén rể. Trong lễ kén rể, công chúa bị một con đại bàng khổng lồ quặp đi. Thạch Sanh dùng cung tên bắn nó rồi lần theo vết máu biết được hang của đại bàng. Còn Lí Thông bị vua sai đi tìm công chúa.
– Diễn biến: Lý Thông gặp lại Thạch Sanh, nói với chàng chuyện tìm công chúa. Thạch Sanh kể cho hắn nghe về hang của đại bàng. Hai người cùng đi cứu công chúa. Đến hang Thạch Sanh xin xuống hang cứu công chúa. Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng, dùng cung tên bắn mù mắt nó, vung búa bổ đôi đầu con vật.
– Kết quả: Chàng cứu được công chúa. Nhưng lại bị Lý Thông bỏ lại hang đại bàng.
* Thạch Sanh cứu con vua Thủy Tề:
– Thạch Sanh đi đến cuối hang thì thấy một chàng trai bị nhốt trong cũi sắt.
– Thạch Sanh dùng cung tên bắn tan cũi sắt cứu chàng trai chính là con vua Thủy Tề.
– Chàng được mời xuống thủy phủ chơi, tiếp đãi chu đáo rồi đưa trở về quê nhà.
=> Thạch Sanh là một chàng trai dũng cảm và tốt bụng.
* Lí Thông bị trừng phạt:
– Sau khi trở về Thạch Sanh bị oan hồn chằn tinh và đại bàng hãm hại, bị bắt vào ngục tối.
– Công chúa sau khi được cứu trở về liền không nói, không cười. Khi nghe tiếng đàn của Thạch Sanh, công chúa bỗng cười nói vui vẻ.
– Vua thấy lạ bèn cho gọi Thạch Sanh vào gặp. Chàng liền đem hết nỗi oan kể cho vua nghe.
– Bấy giờ mọi người liền hiểu ra, còn Lí Thông thì bị trừng trị thích đáng.
=> Kết cục xứng đáng cho kẻ độc ác xấu xa, vong ân phụ nghĩa.
- Thạch Sanh lấy được công chùa và đánh bại mười tám nước chư hầu.
– Thạch Sanh được vua gả công chúa cho.
– Thấy lễ cưới tưng bừng, các nước chư hầu trước kia bị công chúa từ hôn đem quân sang đánh. Thạch Sanh đem đàn ra gảy, tiếng đàn của chàng vừa cất lên đã khiến quân sĩ mười tám nước bủn rủn chân tay xin hàng.
-Thạch Sanh sai nấu cơm thiết đãi, quân sĩ thấy niêu cơm bé xíu liền khinh thường.
– Biết vậy, Thạch Sanh đố họ ăn hết được niêu cơm sẽ trọng thưởng.
– Quân sĩ ăn mãi không hết niêu cơm bé xíu liền cảm ơn rồi kéo nhau về nước.
– Về sau, vua không có con trai nên đã nhường ngôi cho Thạch Sanh.
=> Sự nể phục của quân sĩ mười thám nước Thạch Sanh đã thể hiện ước mơ về sự chiến thắng của lòng yêu chuộng hòa bình.
Câu 1 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có điều kì lạ và khác thường:
+ Bố mẹ già mới sinh ra Thạch Sanh
+ Chàng là con Ngọc Hoàng sai xuống đầu thai
+ Mẹ Thạch Sanh mang thai trong nhiều năm
+ Thạch Sanh được thần tiên dạy cho võ nghệ và phép thần thông
-> Thần thánh hóa sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh nhằm khiến nhân vật trở nên đẹp đẽ kì lạ, báo trước những chiến công lớn được lập nên.
Bài 2 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Trước khi kết hôn cùng công chúa, Thạch Sanh trải qua những thử thách:
+ Đi canh miếu và giết chằn tinh
+ Xuống hang giết đại bàng và cứu công chúa.
+ Bị bắt vào ngục do hồn chằn tinh và đại bàng báo thù
-> Trải qua biết bao thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp. Đó là sự chất phác, thật thà, khoan dung.
Câu 3 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Thạch Sanh
– Vô tư
– Dũng cảm
– Thật thà
– Giết chằn tinh cứu giúp dân làng
– Giết đại bàng cứu công chúa và con vua thủy tề
– Dẹp yên quân của 18 nước chư hầu trong hòa bình, khoan dung.
Lý Thông
– Toan tính
– Độc ác, tham lam
– Dối trá
– Cướp công giết chằn tinh của Thạch Sanh
– Lừa Thạch Sanh, lấp miệng hang, cướp công trạng.
Câu 4* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ý nghĩa chi tiết thần kì:
– Tiếng đàn: giải oan, vạch mặt Lý Thông, khiến quân lính không còn muốn đánh nhau nữ –> tượng trưng cho công lý, cho sức mạnh chính nghĩa.
– Niêu cơm: sự khoan dung, tấm lòng nhân đạo, chuộng hòa bình.
Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kết truyện thể hiện khát vọng cuộc sống công bằng cái thiện – cái ác, ước mơ người tài năng xứng đáng được những gì đáng có. Đây là kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích. Ví dụ như truyện Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây bút thần, …
Luyện tập
Câu 1* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thạch Sanh có thể chọn khi vẽ minh họa:
– Thạch Sanh sống ở gốc đa, mình trần, đóng khố với chiếc búa.
– Thạch Sanh đánh nhau với chăn tinh.
– Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng dưới hang và cứu công chúa.
– Thạch Sanh gảy đàn trong ngục.
– Niêu cơm Thạch Sanh.
Bài 2 (Trang 67 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Kể diễn cảm truyện Thạch Sanh
Chú ý:
Đúng chi tiết và trình tự phát triển của câu chuyện (Sự ra đời kì lạ của Thạch Sanh; Thạch Sanh kết nghĩa huynh đệ với Lý Thông; Thạch Sanh giết chằn tinh, giết đại bàng cứu công chúa; Thạch Sanh đánh bại mười tám nước chư hầu).
Những đoạn có lời nhân vật cần diễn tả được giọng điệu của nhân vật.
Video hướng dẫn giải
Hãy tham khảo video dưới đây để hiểu hơn về tác phẩm nhé!
Bài viết trên đã hướng dẫn bạn cách soạn bài Thạch Sanh chi tiết nhất. Hy vọng bài viết trê có thể giúp ích được cho bạn trong việc soạn bài của mình. Hãy soạn bài trước khi đến lớp để quá trình tiếp thu bài được tốt hơn nhé!
