Những đặc sản đáng nhớ về quê hương – Đặc sản Cà Mau
(Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Cà Mau có 1 thành phố và 8 huyện, bao gồm:
+ Thành phố Cà Mau
+ Huyện Cái Nước, huyện Đầm Dơi, huyện Năm Căn, huyện Ngọc Hiển, huyện Phú Tân, huyện Thới Bình
huyện Trần Văn Thời và huyện U Minh.
Những đặc sản đáng nhớ về quê hương Cà Mau:
Dưa bồn bồn:
“Gió đẩy gió đưa bông bồn bồn rụng trắng
Thương em một đời dải nắng dầm mưa”
Đó là một câu hát giao duyên mộc mạc của Đất Mũi Cà Mau, cây bồn bồn cũng mộc mạc như vậy. Bên cạnh ba khía, lẩu mắm, điên điển ….bồn bồn là món đặc sản nổi tiếng ở vùng ngập mặn mũi Cà Mau. Bồn bồn thường mọc hoang ở vùng đất thấp, có nhiều phèn mặn thuộc họ lau sậy, mọc trên nước, rễ thả nổi như rau muống, lá dài giống sả, có khả năng chịu ngập sâu đến 1m. Mùa hái bồn bồn bắt đầu từ tháng 6 đến tháng 11 (mùa nước nổi). Đi hái bồn bồn chỉ cần cầm ngọn lôi ra, tước phần lá ở ngoài, bẻ lõi màu trắng bên trong thế là có phần bồn bồn ngon lành sẵn sàng để chế biến thành nhiều món ngon. Phần thân non của bồn bồn dùng làm thực phẩm Để trở thành món ăn, đơn giản nhất, người ta sử dụng phần gốc non (củ hũ) của bồn bồn, rửa sạch, trụng nước sôi, ngâm trong vịm với nước vo gạo pha chút muối chừng 3 ngày là đã có được dưa bồn bồn. Dưa bồn bồn chấm nước tương, nước cá kho, thịt kho giúp những gia đình nghèo có được bữa cơm ngon. Độc đáo nhất là món dưa chua bồn bồn. Không những được thưởng thức tại chỗ, món dưa chua bồn bồn còn theo chân du khách về làm quà người thân trên khắp mọi miền đất nước. Dưa chua bồn bồn làm khá đơn giản nhưng lại rất ngon. Trước hết phải chọn phần non trắng của bồn bồn, dùng dao nhọn bén chẻ làm hai hoặc tư tùy độ lớn của ruột bồn bồn. Sắp bồn bồn vào hũ, pha muối và đường vào nước vo gạo. Sau đó, đổ hỗn hợp này ngập kín bồn bồn rồi đậy chặt hũ lại, khoảng vài ngày là ăn được Dưa bồn bồn chua chua giòn giòn Là thức ăn bình dị, rẻ tiền nên dưa bồn bồn luôn là thức ăn chính của những gia đình có thu nhập thấp. Với những người khá giả thì dưa bồn bồn ngoài việc làm thức ăn phụ, còn được chế biến chung với các loại thực phẩm khác: xào tép, thịt heo, thịt bò, cá – những thức ăn pha chế tuy đơn giản bằng bồn bồn tươi hoặc dưa bồn bồn cũng đều đem lại sự ngon miệng cho thực khách. Bồn bồn còn được dùng để nấu canh chua. Vị chua của bồn bồn vốn đã thơm ngon lại càng thơm ngon và ngọt khi nấu với cá ngác, cá rô. Dưa chua bồn bồn nếu thêm đường, bột ngọt, ớt tỏi giã nhỏ vào thì rất giống kim chi. Món này ăn vào vừa giòn, vừa mềm, nửa giống măng, nửa giống ngó sen. Dưa bồn bồn có thể biến tấu thành những món ăn với cơm nóng không chê vào đâu được. Chỉ cần khử ít dầu cho dưa bồn bồn vào xào, nêm gia vị vừa ăn là được. Khác với cá kho măng, cá kho chuối, cá kho dưa bồn bồn có vị bùi, ngọt, nấu càng kỹ vị chua của dưa sẽ mất dần, thịt cá không tanh, mềm mà không nát. Đặc biệt kho cùng tép tạo nên một hương thơm riêng biệt và một sự hài hòa về màu sắc. Không hề có vị gắt, bồn bồn vừa chua chua, vừa ngậy ngậy, bùi bùi. Nhưng có lẽ, khoái khẩu nhất vẫn là dưa bồn bồn trộn. Cách làm cũng không khó nhưng đòi hỏi phải công phu và tỉ mỉ. Dưa bồn bồn rửa sạch, xong tướt nhỏ, trộn chung với tỏi, ớt, đường. Đơn giản vậy thôi mà cũng hội tụ đủ các vị chua, cay, mặn, ngọt. Có thể kết hợp với nhiều nguyên liệu khác như tôm đồng, tép để tăng thêm hương vị đậm đà. Dưa bồn bồn trộn dùng để làm mồi nhậu lai rai nhưng cũng là món rất “bắt” cơm. Bồn bồn là đặc sản, gắn liền với đời sống người dân Cà Mau từ thửa khai hoang. Mùi thơm quyến rũ của bát canh với nước dừa, cùng vị chua chua, thanh thanh, ngọt đậm đà của dưa bồn bồn khiến những ai lần đầu thưởng thức cũng không khỏi ồ lên ngạc nhiên. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Khô cá kèo: Những năm gần đây, con cá kèo nhân tạo xuất hiện hơi nhiều ở các nhà hàng nơi thành thị. Nhưng riêng con khô cá kèo là loại đặc sản chỉ riêng miệt Cà Mau vì xưa kia, đây là thánh địa của giống cá này. Cá kèo để nguyên con, tẩm muối ớt rồi đem nướng hoặc chiên giòn, chấm mắm me là món nhậu khoái khẩu. Lẩu cá kèo ăn với đọt rán, bông so đũa, rau nhút… cũng không chê vào đâu được. Cá kèo để nguyên con, tẩm muối ớt rồi đem nướng hoặc chiên giòn, chấm mắm me là món nhậu khoái khẩu. Lẩu cá kèo ăn với đọt rán, bông so đũa, rau nhút… cũng không chê vào đâu được. Khô cá kèo thì ai làm cũng được, nhưng muốn ngon thì không phải dễ. Thường cá kèo còn sống người ta đem rửa sạch, nhúng vào nước muối rồi đem ra ngay. Sau đó, xếp lên vỉ tre hoặc lưới mành phơi một nắng thật tốt. Kinh nghiệm của bà con Cà Mau cho biết, nắng của đợt phơi đầu tiên là quan trọng nhất. Nếu phơi không được nắng trong đợt đầu, toàn bộ khô coi như bỏ đi. Được ba nắng thì khô đạt chất lượng. Dùng chai xịt phun sương một ít rượu đế phủ lên khô và đem phơi lại. Phương pháp này tránh khô kèo bị gắt dầu vì đây là loài cá da trơn có nhiều chất béo. Khô cá kèo là một món ăn đơn giản nhưng khá thú vị. Chỉ có điều con khô phải có độ mặn vừa phải, nướng lên ăn cơm hay dùng với cháo trắng thì không thể chê vào đâu được. Ở nhiệt độ thông thường, khô chỉ được tối đa khoảng một tháng, nếu gói kỹ giữ trong ngăn lạnh của tủ lạnh thì sẽ giữ được lâu hơn. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Chuột đồng chiên xả ớt: Chuột đồng chiên xả ớt xứ Cà Mau thì khiến ai đi xa cũng nhớ mãi không thể nào quên. Chuột đồng ở Cà Mau khiến người nông dân đau đầu vì cắn phá mùa màng, nhưng những món ăn chế biến từ chuột đồng lại là những món ăn khoái khẩu mà người Cà Mau vô cùng yêu thích. Người Cà Mau có thể chế biến chuột đồng thành nhiều món như chuột khìa, thịt chuột sấy khô, chuột chiên… nhưng món chuột chiên sả ớt là món ăn đưa cơm nhất, gây nghiện nhất, khiến nỗi nhớ quê của người đi xa càng thấm đẫm hơn. Chuột đồng làm sạch để ráo nước, ướp với sả ớt bằm nhuyễn, rồi thêm muối, bột ngọt, nước mắm phải thật ngon, một chút đường cho vị dịu xuống. Đợt một lúc cho gia vị ngấm vào thịt chuột rồi mới đem chiên trên lửa riu riu, nhớ đảo đều để miếng thịt chuột chín đều và vàng ruộm là ngon. Món này ăn với cơm gạo mới nấu thơm lừng thì không thể nào dừng được. Vừa đậm tình quê vừa ngon đến tận miếng cuối cùng, vừa ăn vừa xuýt xoa vừa hít hà vừa no căng bụng vừa tràn đầy tình yêu mến đối với đất Cà Mau. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Ba khía Rạch Gốc: Ngoài các cảnh quan thiên nhiên mang vẻ đẹp hoang sơ thì chắc chắn những ai đến Rạch Gốc cũng sẽ rất thích thú với một món ăn mà từ lâu đã trở thành đặc sản của địa phương: ba khía. Ba khía Rạch Gốc đã có thương hiệu từ xưa đến nay vì chỉ có địa phương này con ba khía mới thật sự ngon, hấp dẫn hơn cả. Khoảng tháng 7, tháng 8 Âm lịch hằng năm là vào mùa ba khía. Loại ba khía này ăn quả mắm đen rụng xuống nên có gạch son, thịt thơm và chắc hơn giống ba khía ở các nơi khác. Ba khía sau khi bắt xong, rửa sạch và muối ngay tại chỗ. Cho muối thấm khoảng 5 đến 7 ngày đêm là có thể ăn được. Muối ba khía không nên mặn quá, cũng không muối nhạt quá. Vì nếu mặn thì thịt sẽ xẵng lại, còn nếu lạt quá thì thịt mau bủng, ăn mất ngon. Ngoài ra, ba khía còn được chế biến bằng cách luộc sả ăn cùng với nước chấm. Nước chấm được chế biến rất đơn giản nhưng không kém phần đặc biệt; gồm sả băm nhuyễn, trộn chung với cơm mẻ, cho chút ớt vào tạo vị cay rồi bỏ thêm chút gia vị cho vừa ăn. Với cách ăn này, thịt của ba khía rất ngọt, thơm do hòa với hơi cay của ớt, sả và chút chua, nồng của cơm mẻ. Ba khía luộc ăn cùng với nước chấm sẽ là một món ăn không thể quên đối với du khách. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Lẩu mắm U Minh: Nguyên liệu chính của món lẩu mắm U Minh là mắm sặc (nhưng phải là mắm ngon). Mắm được lược kỹ xương, nêm nếm bột ngọt, đường cho vừa ăn rồi cho vào lẩu. Để cho dậy mùi người ta còn bổ sung thêm một ít lá sả băm mịn, phần gốc sả đập dập cho vào lẩu. Để cho nước lẩu có vị béo, thơm và sánh người ta cho vào một ít sữa bò thay đường. Lẩu mắm hợp với nhiều loại thịt hay cá tùy thích. Nhưng lẩu mắm U Minh nhất định phải được nấu với cá đồng. Ngon nhất là lươn, cá rô mề, cá lóc bự hoặc cá trê trắng. Ngoài cá ra, lẩu mắm có thể được bổ sung thêm thịt cua đồng, ốc lác, thịt ba rọi. Nhưng điều thú vị nhất khi ăn món lẩu mắm là được thưởng thức rất nhiều loại rau đồng. Lẩu mắm là món quy tụ nhiều loại rau hoang dã nhất. Có thể đúng khi nói rằng, không có món ăn nào trên thế giới lại được ăn kèm với nhiều lọai rau như lẩu mắm. Đặc biệt, lẩu mắm của xứ U Minh không thể nào thiếu đọt choại, rau the, nhãn lòng, bông súng, rau trai, tàu bay, rau mác… Người ăn sẽ được thưởng thức hương vị: ngọt, bùi, chua, chát, đắng, cay, của nhiều, rất nhiều lọai rau đồng sẵn có ở vùng đất U Minh. Lẩu mắm đã trở thành món không thể thiếu ở nhiều nhà hàng sang trọng trong cả nước. Về nguyên tắc chế biến đều giống nhau. Tuy nhiên, mỗi nơi lại có sự khác biệt bởi việc sử dụng lọai thịt cá nào và dùng rau nào ăn kèm cho hợp với phong thổ của quê hương. Song, dù bạn là người xứ nào, nhưng với bữa tiệc lẩu mắm ở rừng U Minh chắc chắn sẽ là dư vị đậm đà, dung dị và da diết không thể nào quên. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Tôm tít: Tôm tít là quà đặc biệt của biển dành riêng cho bạn bè từ đất liền ra thăm Cà Mau. Thịt tôm tít vừa ngon, ngọt, hiền lành vừa đậm đà hương biển, khác xa với mùi vị của tôm sú và tôm hùm. Để có một bữa tiệc tôm tít thật hấp dẫn, trước hết phải có rượu ngon và chọn cho được những con tôm còn nhảy. Con càng lớn càng giá trị. Loại 4-6 con/kg mới thật sự là “đẳng cấp”. Cách chế biến tôm tít không cầu kỳ lắm, chỉ cần hấp, luộc hoặc nướng, chấm muối tiêu chanh hoặc nước mắm me cũng đủ níu chân khách mọi miền. Những người khéo tay và có “tâm hồn” ăn uống còn bày cách ép mỏng những con tôm tít đem phơi khô, coi đó là món ngon hảo hạng dùng đãi khách hoặc biếu bạn bè. Tôm luộc xong, nếu là tôm lớn, người ta đặt nguyên con lên đĩa và dùng dao cắt từng khoanh cho dễ bóc vỏ. Nếu đem nướng, phải quạt cho than hồng, luôn trở đều, vỏ tôm vừa chín vàng, bốc lên mùi thơm phức là được. Nhưng đã nhất là cứ dùng tay bóc vỏ, cặp thêm miếng rau thơm, nhai lên cảm thấy dai dai, ngọt lịm. Nếu là tôm nhỏ để nguyên con cắn nghe giòn giòn. Thịt tôm tít đỏ hồng, mùi phưng phức, mềm mại nhưng không bở. Dân sành điệu dùng món này thường kèm thêm rau sống, cà chua, chuối chát, dưa leo và nếu như có thêm chút mù tạt càng ngon. Thịt tôm nếu đem cuốn với bánh tráng rau sống chấm nước mắm chua – cay, chưa chắc có món cuốn nào bì kịp. Nếu như có thêm chai rượu đế hoặc vài lon bia thì bữa tiệc càng thêm hứng thú. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Cá lóc nướng trui: Là món ăn dân dã, dễ làm và đặc trưng cho miền sông nước Nam Bộ nhưng cá lóc nướng trui lại có một hương vị vô cùng độc đáo. Cá khi vừa bắt dưới sông lên, rửa sạch, dùng que tre xuyên cá từ đầu đến đuôi rồi vùi cá vào đống rơm khô, châm lửa đốt hoặc cắm que xuống đất lấy rơm phủ lên và đốt lửa cho đến khi tro tàn. Khi cá chín, cạo bỏ lớp vẩy đã cháy xém để lộ ra thịt cá trắng và thơm. Cá nướng xong chỉ cần gỡ thịt chấm muối ớt, mà phải là loại muối hột mới cảm nhận được hết mùi vị thơm ngon vừa cay vừa mặn vừa ngọt vừa thơm của món cá lóc nướng đặc sản của dân Nam Bộ. Ở đồng bằng sông Cửu Long, cá lóc nướng trui thường ăn với nước mắm me, cuốn với bánh tráng, rau thơm các loại ăn thì rất tuyệt. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Rùa rang muối: Rùa là một loại động vật hoang dã có rất nhiều ở vùng rừng ngập mặn mũi Cà Mau. Có nhiều loại rùa, nào là rùa vàng, rùa nắp, rùa quạ, rùa hôi, rùa dém nhưng ngon nhất là rùa vàng, kế đến là rùa nắp, không có thì “xài đỡ” rùa quạ, đừng ăn rùa hôi hay rùa dém thì đúng như cái tên của nó, ngửi mùi là thấy không ngon rồi. Trước đây rùa sống trong tự nhiên rất nhiều, người dân Cà Mau tha hồ săn bắt đem ra chợ bán. Thời gian gần đây, để bảo vệ động vật hoang dã khỏi bị tuyệt chủng nên chính quyền tỉnh Cà Mau đã cấm săn bắt, buôn bán rùa tự nhiên mà chỉ cho phép buôn bán rùa nuôi (giống như người ta nuôi tôm, cua, sò huyết hay nghêu vậy). Rùa có thể làm được rất nhiều món ăn ngon và bổ, nhưng ngon nhất vẫn là món rùa rang muối, vừa dễ làm, dễ tìm gia vị, vừa được thưởng thức cách ăn dân dã đặc biệt của người xứ Cà Mau. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Chả trứng mực đất Mũi: “Câu mực tuy cực mà vui, khoái ăn trứng mực lui cui câu hoài”. Trứng mực có gì quyến rũ các ngư phủ đến nỗi trở thành ca dao để trẻ con vùng U Minh thuộc lòng. Người nội trợ trứ danh nào sáng chế món ăn này đến giờ chưa ai biết. Dù vậy, dân câu mực vẫn cứ “lui cui câu hoài” để vừa có tiền lại vừa đáp ứng nhu cầu “khoái ăn trứng mực” của mình, của người. Trứng mực chiên thành chả có màu vàng rộm như chả quế, đẹp mắt và có mùi thơm đặc trưng. Chả cắt từng lát chừng ngón tay, dọn ra bàn cùng rau thơm và bánh tráng. Cuốn từng cuốn, chấm nước mắm nhĩ, hay muối tiêu chanh. Món đặc sản này đem đến cho người ăn cái mềm mại của rau, cái dai mềm của bánh tráng, cái dẻo xốp, béo bùi của trứng mực, không lẫn được với bất kỳ món ăn nào. Thường những miếng chả trứng mực đặc biệt này, người dân quê biển Cà Mau dành đãi khách phương xa. Nó cũng là món quà quý dùng gửi tặng bà con quyến thuộc tha phương kiếm sống, ăn để mà ngậm ngùi thương nhớ quê nhà. Nếu có dịp về xứ biển Cà Mau, bạn nhớ đòi ăn cho được chả trứng mực, vì đó là một món ngon chỉ có ở vùng đất mũi. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Vọp nướng chấm muối tiêu: Món ăn này vừa mang hương vị đặc biệt, vừa mang niềm vui bất tận cho khách tứ phương. Cà Mau bây giờ rất hiếm vọp, vì nó trở thành món ăn quý hiếm. Lựa loại vọp ta, rửa sạch, để ráo nước, sắp vào đĩa. Gia vị gồm muối tiêu chanh thêm bột ngọt, các loại rau cải. Lò than cháy đều, đặt lên bàn, để vỉ nướng lên trên. Đặt vọp lên vỉ, có thể nhiều con cùng một lúc. Khi tiệc đến lúc nào hứng thì món vọp nước sẽ làm cho rôm rả hết ý. Lúc vọp há miệng là vừa chín tới, ăn rất ngọt. Để lâu sẽ chín quá, khô nước, thịt dai, nhạt nhẽo. (Chuyên mục: Đặc sản Cà Mau)
Ngoài ra Cà Mau còn nổi tiếng với các loại đặc sản như: mật ong rừng U Minh, gỏi nhộng ong, khô tôm tít, cua biển Cà Mau, khô cá sặc bổi,…
“Điên điển mà đem muối chua
Ăn kèm sặc nướng đến Vua cũng thèm!”
Đặc sản và phong cảnh là hai trong những yếu tố quan trọng nhất khiến con người đam mê du lịch, thích khám phá và chinh phục. Ai xa quê cũng nhớ về quê hương da diết, nhớ món ăn đặc sản hay tiếng nói thân thuộc quê mình, thiết nghĩ đặc sản các vùng miền cần phải được giới thiệu rộng rãi với mọi người nhiều hơn, đặc biệt với du khách nước ngoài khi đến du lịch Việt Nam. Do đó mình thực sự mong muốn một “Siêu Thị Đặc Sản TRĂM TRONG MỘT” – Nơi để mọi người ai có đặc sản quê ngon nhất, sạch nhất và giá tốt nhất để trao đổi cùng nhau.
Chúc mọi người vui, khỏe và đam mê khám phá hết những đặc sản của quê hương Việt Nam.
